Design thinking als innovatiemethode
Ga direct naar
Wat is design thinking?
Design thinking is een verzameling van processen, methoden en tools om mensgerichte (human-centered) producten, diensten, oplossingen en ervaringen te creëren. Design thinking gaat om het bereiken van een persoonlijke, emotionele connectie met de gebruiker.
Design thinking is populair geworden omdat de manier waarop ontwerpers problemen benaderen ook waardevol blijkt als innovatiemethode. Het observeren van gebruikers vanuit empathie, visueel denken, meerdere perspectieven gebruiken en op een snelle manier simpele modellen (prototypen) maken is kenmerkend voor design thinkers.
Bekende bedrijven die design thinking technieken gebruiken zijn Apple, Facebook, Instagram, Pepsico, Bacardi en Coolblue. De producten en diensten van deze bedrijven bevredigen zowel de behoeften als de verlangens (emotionele connectie) van hun klanten. Met design thinking realiseer je op termijn een concurrentievoordeel: de belangrijkste reden om er vandaag in te investeren.
Het Friday out of the Box design thinking model
De design thinking methode
De design thinking methode van Friday out of the box is gebaseerd op het design thinking model van de Stanford d.School (5 stappen) en de theorie van Stompff.
Framing
Stompff ziet framing (probleem bekijken vanuit verschillende invalshoeken) als de kracht van design thinking. Spannende frames leiden namelijk tot écht creatieve en onderscheidende oplossingen. Daarom hebben we deze stap opgenomen in ons design thinking model van zes stappen.
Design thinking model van zes stappen
Empathize is je echt inleven in je klant met behulp van interviews en observatie met als doel verborgen behoeften te ontdekken. In de Define stap definieer je de kern van het probleem vanuit het oogpunt van de gebruiker.
Bij het Framen formuleer je verschillende invalshoeken om naar dit kernprobleem te kijken. Out of the box oplossingen bedenk je in de stap Ideate. Je maakt de oplossingen tastbaar maakt met een Prototype. Als laatstste stap Test je je ontwerp door feedback te vragen bij de klant of gebruiker.
Repeat
Het lijkt misschien een lineair proces, maar dat is het niet. De stappen moet je herhaaldelijk doorlopen. Zo verfijn je je oplossing elke keer op basis van feedback. Daar worden klanten blij van.
Waarom design thinking werkt
Concurrentievoordeel
Organisaties die design-gedreven werken groeien harder, hebben loyalere klanten en veroveren een onderscheidende marktpositie. Design thinking helpt je dus met overleven.
32% meer omzetgroei
Volgens McKinsey boekten de bedrijven die het hoogst scoorden op hun design-index in vijf jaar 32% meer omzetgroei dan hun concurrenten. Het is dus niet gek dat design thinking een populaire innovatiemethode is geworden.
Maar wat maakt deze organisaties nu anders?
Mensgericht
In design-gedreven organisaties ligt de focus op de beleving van de klant gedurende de hele klantreis. Daarvoor is een integrale aanpak nodig die de functionele silo’s overstijgt.
Iteratief
Producten en diensten worden bovendien ontwikkeld in een continu proces van iteratie, dat wil zeggen, ontwerpen, testen en herontwerpen, steeds met het oog op de uiteindelijke beleving van de klant.
Co-creatie
Co-creatie met klanten is belangrijk bij design-gedreven organisaties. Door klanten vroeg in het innovatieproces te betrekken voorkom je voor de handliggende ontwerpfouten en creëer je sneller marktwaardige innovaties.
De 6 stappen uit ons design thinking model toegelicht
101 creatieve design thinking technieken
Met nieuwe idee generatie technieken geef je jezelf en je team creatieve tools voor out of the box ideeën. In elke situatie. In dit artikel vind je 46 idee generatie technieken, verdeeld over 4 categorieën: opwarmen, inleven, uitzoomen en provoceren. Zo wordt het wel heel lastig om niet uit je box te komen!
4 redenen om te starten met design thinking
Klantgericht
Producten en diensten sluiten beter aan bij de klantwens.
Rapid prototypen
Ideeën worden sneller concreet met prototypen.
Sneller ontwikkelen
Met korte iteraties
ontwikkel je sneller.
Creatief
Veel ideeën leiden tot de ‘uniekste’ oplossingen.
Onze diensten: ervaar zelf de kracht van design thinking
Leid je interne innovatieteam op tot Design Thinkers met de training Design Thinking Fundamentals. Liever direct resultaat en in de praktijk leren? Ga dan voor een 5-daagse Design Sprint. Wil je eerst meer inspiratie en oefenen met een paar technieken? Start dan met onze innovatie booster.
Training Design Thinking Fundamentals
Leer in 2 dagen de creatieve tools, methode en mindset.
Design Sprint
Be like Google. Ontwikkel en test een nieuw product of dienst in vijf dagen.
Innovatie booster
Geef je team een boost en bedenk in 2 uur meer dan 50 innovatieve oplossingen.
Impressie van onze design thinking workshops
Onze laatste artikelen over design thinking
Innovator Annet Robben over de training Innovatieworkshops Faciliteren
Annet Robben is docent marketing & ondernemerschap binnen de opleiding creative business aan de Hogeschool van Amsterdam. Opleiding Creative Business leidt studenten op tot creatieve en ondernemende media professionals. Studenten kunnen zich specificeren in...
Creativiteit in teams: de 4 valkuilen
Hoe werkt creativiteit in teams? Samen bedenk je meer en betere ideeën dan in je eentje. In theorie zeker waar. Maar in de praktijk zeker niet vanzelfsprekend. Waarom lukt het sommige (innovatie)teams nu niet om écht out-of-the-box ideeën te bedenken en uitvoeren? In...
Wat doet een facilitator?
De leiders van vandaag hebben geen volgers, ze hebben creatieve teams. Deze teams hebben geen baas nodig, maar een facilitator die ze samenbrengt, doelen verduidelijkt, helpt prioriteiten te stellen, het proces bewaakt en de creativiteit van de groep aanjaagt....
“Opeens verschenen er vibrators in alle kleuren van de regenboog op de Mural.”
Q&A met innovatie facilitator Minke Havelaar Iedere maand vragen we de ervaren facilitators uit het Friday out of the Box netwerk het hemd van het lijf. Wie ben je en wat doe je? "Ik ben Minke Havelaar, ik faciliteer hackathons en design sprints bij Friday out...
IJsbrekers zijn géén tijdverspilling: pleidooi voor het buitenbeentje van de brainstormsessie
We vroegen een aantal mensen welke associaties ze hebben bij ijsbrekers als onderdeel van een brainstormsessie. Dit kregen we terug: ludiek, cheesy, ongemakkelijk. Zelf heb ik de ijsbreker ook regelmatig een oneerbiedige rol toebedeeld in mijn workshops: de opvuller...
Beter brainstormen. 101 creatieve technieken voor ideegeneratie
Brainstormen is hip, in bijna elke professionele omgeving. Het heersende idee onder managers en directeuren is: zet je creatieven in een kamer met een whiteboard, stapels geeltjes en een schaal koekjes, en na een uur heb je je volgende innovatie — klaar om de markt te...
Creatieve technieken: De Zes Denkhoeden van Edward de Bono
De Zes Denkhoeden van De Bono is een techniek om samen tot het juiste besluit te komen. In een serie blogs beschrijf ik elke week één van mijn favoriete creatieve technieken. In voorgaande blogs heb ik Brainwriting, de Crazy 8’s, Apple Drawing, The Creative Escape en...
Creatieve technieken: Alter Ego’s voor verrassende perspectieven
Alter Ego’s helpen je om verrassende invalshoeken te vinden, zoals ontwerpers dat doen. Die kijken op een bijzondere manier naar een probleem en vinden zo originele oplossingen. Iedereen kan leren denken als een ontwerper. In een serie blogs beschrijf ik elke week één...
Creatieve technieken: daag je aannames uit met the creative escape
The creative escape is een creatieve techniek die je helpt om je eigen aannames uit te dagen. In een serie blogs beschrijf ik elke week één van mijn favoriete creatieve technieken om ideeën te genereren. Vorige week schreef ik over Apple Drawing, een warming-up...
”Het Friday Out Of The Box team bracht een geweldige energie en creativiteit mee in de workshop. Mijn team was erg enthousiast over de dag zelf, en onze business stakeholders zijn erg onder de indruk van de output. Dankjewel voor een fantastische samenwerking.”
“In de afgelopen periode hebben wij onder begeleiding van Friday out of the Box een nieuw innovatie programma gelanceerd. Mede door de professionele design sprint en coaching, zijn er een groot aantal fantastische ideeën gegenereerd, onderzocht en doorontwikkeld. Ik kijk uit naar het vervolgtraject. ”
“We hebben met Friday out of the Box twee jaar op rij een Hackaton gedaan met een prettige voorbereiding en enthousiaste begeleiding. We kijken terug op ontzettend leuke en goede dagen met veel energie en fantastische ideeën van onze collega’s. Dat er maar vele Hackatons mogen volgen!“
Zij kozen voor de aanpak van Friday out of the Box
Veelgestelde vragen over design thinking
Wat is design thinking?
Design thinking is een verzameling van processen, methoden en tools om mensgerichte (human-centered) producten, diensten, oplossingen en ervaringen te creëren. Met als doel het bereiken van een persoonlijke, emotionele connectie met de gebruiker.
Design thinking is populair geworden omdat de manier waarop ontwerpers problemen benaderen ook waardevol blijkt als innovatiemethode. Het observeren van gebruikers vanuit empathie, visueel denken, meerdere perspectieven gebruiken en op een snelle manier simpele modellen (prototypen) maken is kenmerkend voor design thinkers.
Wat is jullie aanpak als innovatiebureau?
Als je contact met ons opneemt voor design thinking starten we altijd met een gratis innovatieconsult. In dit gesprek bespreken we je wensen en uitdagingen en geeft onze consultant je tips. We bepalen de behoefte van je team (inspiratie, training of snel resultaat?) en maken vervolgens voorstel op maat.
Onze methode
De design thinking methode van Friday out of the box is gebaseerd op het design thinking model van de Stanford d.School (5 stappen) en de theorie van Stompff.
Framing
Stompff ziet framing (probleem bekijken vanuit verschillende invalshoeken) als de kracht van design thinking. Spannende frames leiden namelijk tot écht creatieve en onderscheidende oplossingen. Daarom hebben we deze stap opgenomen in ons design thinking model van zes stappen.
Design thinking model van zes stappen
Empathize is je echt inleven in je klant met behulp van interviews en observatie met als doel verborgen behoeften te ontdekken. In de Define stap definieer je de kern van het probleem vanuit het oogpunt van de gebruiker.
Bij het Framen formuleer je verschillende invalshoeken om naar dit kernprobleem te kijken. Out of the box oplossingen bedenk je in de stap Ideate. Je maakt de oplossingen tastbaar maakt met een Prototype. Als laatstste stap Test je je ontwerp door feedback te vragen bij de klant of gebruiker.
Repeat
Het lijkt misschien een lineair proces, maar dat is het niet. De stappen moet je herhaaldelijk doorlopen. Zo verfijn je je oplossing elke keer op basis van feedback. Daar worden klanten blij van.
Hebben jullie een voorbeeld van jullie aanpak?
Jazeker. We schreven o.a. een uitgebreid artikel over onze aanpak bij Jumbo Maritime. Daar lees je hoe de toepassing van design thinking tot baanbrekende innovatie leidt in de maritieme industrie.
De samenvatting
In ideegeneratie-workshops ontwierpen multidisciplinaire teams nieuwe oplossingen. De directie selecteerde het beste idee, een nieuwe technologische toepassing voor de Hololens. Vervolgens ontwikkelden we in korte sprints de software. Na meer dan 100 tests in binnen- en buitenland implementeerden we de technologische innovatie op de werkvloer. Met een wereldwijd patent tot gevolg.
Wie zijn jullie specialisten?
Onze innovatie consultants zijn ervaren design thinking trainers en facilitators. De Design Sprints en workshops worden o.a. gefaciliteerd door Fieke Sluijs, Minke Havelaar en Joey Gonesh.
Fieke Sluijs is een ervaren ontwerper, internationaal innovatie trainer en facilitator en heeft gewerkt voor opdrachtgevers als Universiteit Utrecht, Team Academy, Heembouw en The Fork
Minke Havelaar is een strategische marketeer en design thinking trainer. Met haar achtergrond in zowel het bedrijfsleven als de kunst-sector weet zijn de zakelijk en creatieve wereld als geen ander via design thinking te verbinden.
Joey Gonesh is oprichter van innovatiebureau Friday out of the Box. Als innovatiestrateeg werkt hij voor bedrijven zoals Nike, NS, ProRail en HP Enterprise. Daarnaast is hij docent aan universiteiten en professioneel spreker over creativiteit, innovatie en ondernemerschap.
Wanneer kies je voor deze methode?
- Je wilt met je team nieuwe producten en diensten bedenken en ontwikkelen
- Je verliest marktaandeel of er zijn nieuwe spelers op de markt gekomen
- De omzet is gedaald, of je verwacht een daling
- Je wilt weten wat mogelijkheden zijn van nieuwe technologie zoals VR of kunstmatige intelligentie
- Je bent op zoek naar creatieve oplossingen die nu nog niet bestaan
- De innovatiekracht van je organisatie moet omhoog
- Je hebt een goed business idee dat je gedetailleerd wilt ontwikkelen en testen in de markt
- Je wilt in co-creatie met collega’s en klanten nieuwe producten en diensten ontwikkelen
Wat is het resultaat van een design thinking workshop?
Het resultaat van een design thinking workshop is afhankelijk van de omvang van de workshop. Tijdens een Innovatie Booster van 2,5 uur ga je aan de slag met een probleem en raak je geïnspireerd om met design thinking aan de slag te gaan. De uitkomst van de workshop is dan een scherpe probleemdefinitie en 100+ ideeën in tekst, deels gevisualiseerd. Tijdens een design sprint van vijf dagen behandel je de stappen van design thinking uitgebreider. Het resultaat van een design sprint is een gevalideerde oplossing voor jouw probleem.
Je ontvangt naast de ervaring van design thinking workshop een rapport met daarin: foto’s van de design thinking workshop, de brainstormtechnieken inclusief uitleg en alle ideeën die je hebt bedacht. Verder schrijven we ook een kort advies over hoe je verder kunt met de ideeën na de design thinking workshop.
Waar komt design thinking vandaan?
Design thinking is ontstaan in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw. In deze tijd werden nieuwe creativiteitstechnieken en ontwerpmethoden ontwikkeld om creatief problemen op te lossen. John E. Arnold schreef als één van de eerste auteurs over design thinking in het boek “Creative Engineering” (1959).
De term design thinking
Arnold gebruikte als eerste de term ‘design thinking’. Arnold onderscheidde 4 gebieden: nieuwe producten, betere oplossingen, verlaging van de kosten of een verhoogde aantrekkingskracht. In deze visie kun je zeggen dat design thinking alle vormen van productinnovatie bevat: incrementele innovatie en radicale innovatie.
Relatie met management
In Bruce Archer’s boek “systematic method for designers” (1965) zoekt Archer naar de relatie tussen design thinking en management. Archer zet hiermee een stap voor de toepassing van design thinking buiten conventioneel ontwerp.
Herbert A. Simon introduceerde design als een ‘manier van denken’ in zijn boek naar uit 1969 “The Sciences of the Artificial” uit 1969. Robert McKim bouwt hierop voort in zijn boek “Experiences in Visual Thinking” uit 1973.
Toepassen van design thinking
In een artikel uit 1982 van Nigel Cross, “Designerly Ways of Knowing”, worden kwaliteiten en capaciteiten van design thinking geïdentificeerd. Deze kwaliteiten maken design thinking ook relevant voor het algemeen onderwijs. Zo wordt design thinking van toepassing op een breder publiek.
Peter Rowe beschrijft in zijn boek “Design Thinking” uit 1987 methoden en benaderingen beschreven van architecten en stedenbouwkundigen. Dit is een belangrijk vroeg gebruik van de term design thinking in de design onderzoeksliteratuur.
Rolf Faste breidde het werk van McKim aan de Stanford University in de jaren tachtig en negentig uit. Faste doceerde design thinking als een methode voor creatieve actie’. David M. Kelley, Faste’s Stanford collega, paste design thinking aan voor zakelijke doeleinden. In 1991 richtte Kelley het ontwerp adviesbureau IDEO op.
Innovatie
Dit leidde tot Design Thinking als consultancy- en innovatiemethode met een toepassing op grote schaal. Bij Friday out of the Box werken we sinds 2014 met design thinking.
Wat zijn de voordelen van design thinking?
We hebben een uitgebreide blog geschreven over de voor- en nadelen van Design Thinking. Deze 4 voordelen staan daarin toegelicht:
1: Producten en diensten sluiten beter aan bij de klantwens.
Het doel van de empathiefase is echt inleven in de klant, doorgronden van wensen en drijfveren. Bovendien wordt de klant ook in de testfase betrokken en wordt die feedback input voor een tweede iteratie.
2: Ideeën worden snel concreet en tastbaar in prototypen.
Post-its met ideeën blijven niet langer op de muur plakken maar worden uitgewerkt in schetsen en schaalmodellen, zodat ze snel getest kunnen worden en snel zichtbaar wordt of de oplossing werkt of niet.
3: Door te werken met korte iteraties leer je sneller
Door prototypen te maken en te testen leer je snel wat werkt en wat niet.
4: Door een creatieve methode worden mensen creatiever
De creativiteit die door het toepassen van design thinking bij mensen wordt aangewakkerd is essentieel voor innovatie.
Wat zijn de nadelen van design thinking?
We hebben een uitgebreide blog geschreven over de voor- en nadelen van Design Thinking. Deze 4 nadelen staan daarin toegelicht:
1: Design thinking lijkt op het eerste gezicht een moeilijk beheersbare methode.
Je kunt van tevoren niet precies zeggen wat het oplevert en hoeveel tijd, geld en capaciteit het zal vergen. Maar kaders zijn juist goed voor het creatieve proces.
2: De methode toepassen zonder een creatieve mindset zal geen doorbraken opleveren.
Het is een misvatting dat het volgen van de 5 stappen gegarandeerd tot innovatie leidt. Je moet dus ook investeren in het trainen van die creatieve hersenspieren en voorwaarden scheppen zodat mensen creatief kunnen zijn.
3: Design thinking kun je niet in je eentje
Design thinking is een team effort en de mensen in dat team hebben verschillende kwaliteiten nodig. Bovendien heb je draagvlak nodig van stakeholders die een bijdrage moeten leveren en daarvoor zorgen kost tijd en energie.
4: Je moet je oude gewoontes om projecten aan te pakken afleren
Design thinking introduceren levert vaak eerst weerstand op, want dat betekent loslaten van je vertrouwde aanpak. En dat is eng. Een nieuwe methode moet zich altijd eerst bewijzen voordat mensen bereid zijn om hun oude gewoontes af te leren.
Welke bedrijven werken met deze innovatiemethode?
Bekende bedrijven die design thinking technieken gebruiken zijn biijvoorbeeld Apple, Facebook, Instagram, Pepsico, Bacardi en Coolblue.
De producten en diensten van deze bedrijven bevredigen zowel de behoeften als de verlangens (emotionele connectie) van hun klanten.
Maar wat maakt deze organisaties nu anders?
Mensgericht
In design-gedreven organisaties ligt de focus op de beleving van de klant gedurende de hele klantreis. Daarvoor is een integrale aanpak nodig die de functionele silo’s overstijgt.
Iteratief
Producten en diensten worden bovendien ontwikkeld in een continu proces van iteratie, dat wil zeggen, ontwerpen, testen en herontwerpen, steeds met het oog op de uiteindelijke beleving van de klant.
Co-creatie
Co-creatie met klanten is belangrijk bij design-gedreven organisaties. Door klanten vroeg in het innovatieproces te betrekken voorkom je voor de handliggende ontwerpfouten en creëer je sneller marktwaardige innovaties.
Wat zijn veelgemaakte fouten bij design thinking?
Tijdens onze projecten en in gesprekken met onze klanten zien wij de volgende 3 valkuilen:
1. De empathiefase overslaan
Design thinking gaat om het bereiken van een persoonlijke en emotionele connectie met je klant. Dat zijn de mensen voor wie je producten, diensten of ervaringen creëert. Of dit nu klanten zijn die jouw app gebruiken of bezoekers van een evenement, de eerste stap van het proces gaat over het begrijpen van hun motivaties en het opbouwen van een diepere empathie voor hun behoeften.
De enige manier om dit te doen, is door rechtstreeks contact. Bijvoorbeeld door middel van interviews, observaties of een andere empathie-techniek.
Vaak vragen klanten of ze deze fase kunnen overslaan omdat ze “al weten” wat hun publiek nodig heeft en voor hen kunnen “spreken”. Dit is als het bouwen van een huis zonder eerst een fundering te leggen. Je kunt het op korte termijn misschien sneller bouwen, maar het is gedoemd te mislukken.
Design Thinking gaat over erkennen dat u niet uw gebruiker bent. Het gaat om nieuwsgierigheid, onderzoek, veronderstellingen opzij zetten en met echte klanten praten. En dit vereist geen weken tijd. Zelfs vijf tot zes interviews en observaties van 45 minuten kunnen enorm waardevolle inzichten opleveren.
2. Te weinig aandacht voor framing
Framen is een belangrijk onderdeel van design thinking. We schreven er eerder deze blog over. Framing is vanuit verschillende perspectieven kijken naar een vraagstuk. De waarde van framing is dat niet alleen de gebruikelijke invalshoeken voorbijkomen. Maar juist de niet vanzelfsprekende invalshoeken. En deze leiden tot originele ideeën en innovatie.
Wat vinden mensen moeilijk aan framing?
Ten eerste zijn we zijn gewend tevreden te zijn met één antwoord. We hebben geen motivatie om dingen van meerdere kanten te bekijken. Dit leid af en voelt niet efficiënt. We worden hier in onze opvoeding en educatie ook voor beloond: één juiste oplossing. Ten tweede zijn mensen zich niet bewust dat ze letterlijk in hun beperkte box zitten.
Wij geloven dat het toepassen van de design thinking methode zonder spannende frames geen creatieve oplossingen en dus innovatie oplevert.
3. Design thinking verwarren met klantonderzoek
Design thinking is geen kwantitatief onderzoek. Het is geen marktonderzoek. Het is geen evaluatie. Het gaat er niet om enorme hoeveelheden kwantitatieve gegevens te verzamelen om tot statistisch gevalideerde antwoorden te komen.
Het gaat over het ontwikkelen van inzichten door directe interacties en observaties met mensen, en dan te komen tot nieuwe baanbrekende ideeën.
Voor wie is de methode geschikt?
Design Thinking is geschikt voor iedereen die een lastig probleem heeft en hiervoor creatieve oplossingen zoekt. Dat is de reden waarom wij design thinking toepassen voor het ontwikkelen van nieuwe producten, diensten, processen of ervaringen.
Met dde methode ga je op zoek naar ‘niet voor de hand liggende oplossingen’. Als je de 6 stappen van design thinking doorloopt, onder begeleiding van onze ervaren facilitators, dan merk je dat je oplossingen bedenkt die je anders niet bedacht zou hebben.
Onze klanten vervullen verschillende rollen binnen hun bedrijf. Soms is het een ceo van een internationaal opererend bedrijf. Een andere keer is het een marketingdirecteur die ook verantwoordelijk is voor innovatie. Maar het kan ook een ict-directeur of een productmanager/productowner zijn.
De rode draad is altijd: wij willen iets ontwikkelen waarmee we onze concurrentiepositie vergroten en dus de bedrijfscontinuïteit borgen.
Hoeveel mensen nodig ik uit voor een design thinking workshop?
Het aantal deelnemers bij een design thinking workshop is afhankelijk van het doel van de workshop. Voor een Innovatie Booster van 2,5 uur is een groep van 6 tot 12 deelnemers ideaal. Je wilt namelijk een goede interactie tussen de deelnemers onderling en tussen de facilitatoren van de design thinking workshop. Diepe interactie geeft goede creatie.
Ga je voor een design sprint? Ga dan voor een kleinere groep. Nodig 5 tot 8 deelnemers uit om een complex probleem te analyseren, op te lossen te prototypen en testen bij de gebruiker of klant.
Wat denk je? Is het tijd voor een videocall?
Plan een gesprek in met Joey, wanneer het jou uitkomt.
Joey Gonesh,
Oprichter, Innovatie Strateeg