Q&A met innovatie facilitator Minke Havelaar
Iedere maand vragen we de ervaren facilitators uit het Friday out of the Box netwerk
het hemd van het lijf.
Wie ben je en wat doe je?
“Ik ben Minke Havelaar, ik faciliteer hackathons en design sprints bij Friday out of the Box. Daarnaast werk ik als business designer onder mijn eigen Studio Spectacle voor o.a. de culturele sector, en geef ik les in conceptontwikkeling, marketing en branding op het HBO. Ik woon samen met mijn partner Yiannis en zoon Finikas in Utrecht. We spreken drie talen thuis: Nederlands, Grieks en Engels. Design is mijn andere grote liefde. Vrije uren breng ik door in mijn keramiekstudio waar ik serviesgoed en kunstobjecten maak en verkoop onder het merk Feelings & Gallop.”
Minke, wat voor sessies faciliteer je?
“Design sprints, hackathons, workshops en trainingen. Het onderwerp verschilt van Design Thinking en conceptontwikkeling, tot marketing, communicatie en branding.”
Klanten die iedereen kent
“Het Olympisch turn-team, Nationaal Comité 4 en 5 mei, UTZ certified en NCOI Opleidingen.”
Hoe ben je in het vak gerold?
“Sinds 2012, bijna tien jaar dus. Ik begon als social media-trainer, dat was nieuw toen. Organisaties wisten nog niet zo goed wat ze aan moesten met social media. Ze zagen de potentie voor marketing en PR, maar de switch in mindset was enorm. Opeens moesten ze van één campagne per jaar naar iedere dag geweldige content. Vooral het creatieve deel was lastig; hoe bedenk je goeie formats, schrijf je catchy teksten, maak je deelbare beelden? Daarom gaf ik die trainingen in workshop-vorm: in één of twee dagen werkten deelnemers een strategie uit inclusief doelstellingen, persona’s, creatieve concepten, enz. Tegenwoordig zouden we dat een hackathon noemen :).”
Foto: Facilitator Minke Havelaar in actie
Wat is de rol van een facilitator volgens jou?
“Om deelnemers te coachen op hun eigen hero’s journey. Je neemt ze mee in een tijdelijke wereld waarin alles mogelijk is. Dat doe je in verschillende stadia. Nog voor de sessie begint, help je de deelnemers bij het verbeelden van de mogelijkheden; een oplossing vinden voor een complex probleem, innovatieve producten of diensten bedenken, een scherpere visie formuleren. Vervolgens geef je de nieuwe wereld vorm door de spelregels uit te leggen, artefacten te introduceren en deelnemers als protagonisten in hun kracht te zetten. Dan stuur je ze op ontdekkingsreis: met een serie zorgvuldig gekozen, creatieve opdrachten laat je ze hun collectieve creativiteit en intelligentie verkennen. Daar mag best wat uitdaging (en ongemak) in zitten. Aan het eind van de sessie leid je als facilitator de closing ceremony — je zorgt ervoor dat de output behapbaar en uitvoerbaar is.”
Omschrijf het proces van faciliteren in één zin
“Een continue dans van regie pakken en uit handen geven. Het is wat mij betreft een ambacht – iets waarvoor je best talent kunt hebben, maar waar je pas echt goed in wordt wanneer je het heel vaak hebt gedaan.”
Welke vaardigheden heeft een facilitator?
“Faciliteren en leidinggeven liggen tegenwoordig dicht tegen elkaar aan. Faciliteren vereist een mix van people skills – mensen bij elkaar brengen, samenwerking en besluitvorming bevorderen, effectief luisteren, conflicten identificeren en transformeren – en business skills: doelen identificeren, strategie bepalen, processen ontwerpen, actiepunten toewijzen. Een facilitator heeft dus vaardigheden die verder reiken dan het kunnen begeleiden van een brainstorm.”
Wat maakt facilitateren soms uitdagend?
“In iedere groep heb je min of meer dezelfde dynamiek. De meeste deelnemers zijn gemotiveerd en doen mee. Zij geven je een goed gevoel over het proces, en over jezelf. Maar er zijn ook archetype-deelnemers die mogelijk voor ontregeling kunnen zorgen. De scepticus bijvoorbeeld, die zich heel moeilijk kan voorstellen dat wat jij voorstelt, ‘werkt’. En de criticus, die vanaf het begin je woorden weegt en steeds persoonlijke aandacht vraagt. Hun behoeften liggen wat dieper dan die van de rest van de groep.
Het is een hele balancing act om die laatsten te ‘horen’ terwijl je de groep niet ophoudt. Maar de ware kunst is om je niet van de wijs laten brengen door de kritiek van een enkeling. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want ons brein is zo bedraad dat negatieve feedback meer indruk maakt dan positieve. Eén ongemakkelijke opmerking kan nog dagen of langer rondspoken in je hoofd, terwijl je complimenten zo weer vergeten bent.”
Grappige ervaring tijdens een sessie die je faciliteerde?
“Dat is een pikante! Ik leidde een brandingsessie met deelnemers van verschillende organisaties. Bij wijze van introductie vroeg ik deelnemers om individueel een moodboard te maken bij de waardepropositie van hun organisatie. Ik liet de deelnemers Mural gebruiken, een online whiteboard-tool waarin je in real time samen kunt werken. Opeens verschenen er vibrators en dildo’s in alle kleuren van de regenboog op het scherm. Eén van de deelnemers werkte bij een importeur van erotische artikelen. Het zorgde niet voor opschudding: anno 2021 kun je hier gewoon als professionals over praten. De deelnemer in kwestie had ook een mooi, inhoudelijk verhaal over seksuele ontdekking en zelfvertrouwen.”
Aan de slag als facilitator?
In het artikel 101 creatieve technieken vind je veel inspiratie en werkvormen om te gebruiken tijdens innovatieworkshops en creatieve sessies. Wil je je verder ontwikkelen als (online) facilitator? Check dan onze training Innovatieworkshops faciliteren fundamentals en Innovatieworkshops Faciliteren advanced. Happy innovating!
Tot Friday,
Sanne Lichtendahl is is Innovatiestrateeg en partner bij innovatiebureau Friday out of the Box. Hier ontwerpt en faciliteert ze innovatieprogramma's, innovatietrainingen en creatieve conceptontwikkeling. Zij werkt o.a. voor ziekenhuizen, grote gemeenten, ICT dienstverleners en consultants. Sanne schreef in 2021 het boek 'Innovatie de baas' (S2 uitgevers)en spreekt regelmatig op events en congressen over innovatie en business creativiteit.