Visualisatie over wat een innovatielab is en wat niet.Wat is een innovatielab?
Laten we bij het begin beginnen. Wat is een innovatielab eigenlijk? Hier onze definitie:
Een innovatielab is een apart team binnen of buiten de organisatie dat nieuwe ideeën, businessmodellen, diensten, producten of processen ontwikkelt. Het innovatielab introduceert deze innovatieve ideeën bij een groep klanten om te testen.
Een innovatielab is dus niet per se een fysieke ruimte met gadgets zoals een tafel-tennistafel, glijbaan en neonkleurende zitzakken in elke hoek. Dit noemen we innovatietheater. Een innovatielab is in eerste instantie een aparte afdeling met mensen
Dit zijn de voordelen van een innovatielab
Visualisatie van de voordelen van een innovatielab.1. Waardecreatie
Je creëert meer waarde door innovatie apart te organiseren. Dat komt doordat je ruimte creëert om buiten de beperkende structuren van de organisatie innovaties te ontwikkelen. Zo hoeft de rest van de organisatie niet flexibeler te worden om het innovatieproces mogelijk te maken. En dit is juist zo lastig wanneer je de core business draaiende probeert te houden. Het resultaat: meer innovaties die sneller naar de markt gaan.
2. Ondernemende cultuur
Het ander voordeel van een innovatielab is dat je een ondernemende cultuur ontwikkelt. De innovators in een innovatielab hebben als doel continue nieuwe oplossingen te ontwikkelen. Maar niet alleen de oplossingen zijn innovatief, ook de manier waarop deze tot stand komen. Technieken zoals design thinking, lean startup of agile vragen een anderen manier van werken waarbij autonomie, creatie, experimenten en falen centraal staan. Zo creëer je een lerende en ondernemende cultuur.
3. Employer branding
Je kunt een innovatielab inzetten om de aantrekkingskracht als werkgever te vergroten. Laat zien dat je als organisatie creatieve ideeën serieus neemt, de ruimte geeft en financiert. Dit maakt je organisatie interessant voor sollicitanten.
4. Kennis opbouw
Ook als innovatieve ideeën niet tot een marktwaardig product leiden hebben ze waarde. Dit is de kennis die je opbouwt als je onderzoek doet, prototypes maakt of feedback ontvangt van klanten op pas ontwikkelde producten, diensten of processen. Deze kennis hoeft niet altijd direct worden toegepast, maar leidt tot een waardevolle kennisbasis in de organisatie.
Oké, stel je wilt nu een innovatielab opzetten. Hoe doe je dat dan?
Visualisatie hoe je een innovatielab opzet in 6 stappen.Innovatielab stap 1: bepaal het doel
Het is belangrijk dat je goed definieert wat het doel van je innovatielab is. Uit onderzoek van design bureau IDEO blijkt namelijk dat innovatielabs met een helder geformuleerd doel 12% succesvoller zijn dan innovatielabs zonder scherp doel. Het formuleren van een doel voelt misschien bureaucratisch en inefficiënt. Maar het effect is groot. Het doel fungeert als een helder kompas. Met dit kompas kun je betere besluiten nemen, zoals welke innovatieprojecten je wel of niet uitvoert en financiert.
Een paar jaar geleden mochten we het big datalab van Pon helpen met strategie. Het Pon Datalab is een innovatielab dat dat zich focust op geavanceerde analyses met big data technlogie. Het Datalab formuleert hun ultieme doel als “We make Pon the smartest trade company of the world.” Je voelt het kompas-effect van deze zin meteen. Maken we Pon niet slimmer? Dan doen we het niet.
Innovatielab stap 2: stel het juiste team samen
Is je doel helder? Dan is het tijd om het innovatieteam samen te stellen. De juiste mix van innovators in je innovatielab leiden namelijk tot écht creatieve en innovatieve oplossingen. Aan welke rollen moet je dan denken? Dit is sterk afhankelijk van het doel van je innovatielab. Innovatielabs met een focus op nieuwe technologie zullen een groter aandeel ontwikkelaars hebben.
Experts
Focus je niet teveel op experts. Professor Katila, bestuurswetenschappen aan de Stanford University, stelt in haar artikel ‘Too many experts can hurt your innovation projects’ dat succesvolle innovatieteams voor 40% uit experts bestaan. Het lijkt erop dat teveel experts op de ‘apenrots’ meer met elkaar bezig zijn dan met het project.
Designers
Stel designers aan in je innovatielab. Denk hierbij aan organisational designers, user experience designers, graphic designers en product designers. Het team moet divergent kunnen denken, maar ook kunnen convergeren naar een oplossing in de vorm van een product, proces of experience.
Mindset
Naast de harde competenties is een sterke mindset belangrijk. Innoveren betekent veel onzekerheid. Een ding is zeker: je zult falen. Vaak. Dus heb je innovators nodig die nieuwsgierig zijn, willen experimenteren maar vooral niet omvallen na de eerste tegenslag.
Innovatiemethode
Als je start met een innovatielab kies dan voor één innovatiemethode. Investeer in training en begeleiding op deze methode. Het leren en volgen van een methode geeft het team structuur en houvast in het vaak rommelige proces dat innovatie heet. Voorbeelden van methoden zijn lean startup en design thinking. Maar een meer traditionele stage-gate kan ook waardevol zijn. Zodra het team van innovators ervaren is kun je overwegen methoden te mixen.
Size matters, ook bij innovatieteams
Maak teams in het innovatielab niet te groot of te klein. Een team kleiner dan vier innovators is vaak niet productief en mist diversiteit van ideeën. Teams groter dan zeven hebben meer risico op meeliftgedrag. Ook neemt de snelheid van de besluitvorming dan af. Dit is de reden waarom Jeff Bezos (ceo Amazon.com) spreekt over ‘two-pizza teams’. Het ideale innovatieteam moet de avond doorkomen met twee pizza’s.
Feestje?!
Het vieren van (kleine) successen is cruciaal voor het succes van het innovatielab. Zo blijft het innovatieteam bevlogen. Het moeilijkste bij innovatieprojecten is namelijk de discipline om door te gaan als het even tegen zit. Denk aan start/stop momenten (vaak veroorzaakt door trage besluitvorming van het hoofdkantoor), veranderingen van richting of een nieuwe sponsor vanuit de directie.
In het innovatielab ‘Greenfields’ van Ford hebben ze een ritueel dat ‘putting socks on a chicken’ heet. Een teamlid merkte op dat sommige problemen net zo moeilijk op te lossen zijn als het plaatsen van sokken op een kip. Nu krijgt een teamlid een paar gekke sokken als hij of zij een moeilijk probleem heeft opgelost. Bron: IDEO
Innovatielab stap 3: maak budget vrij
Meer budget betekent niet meer succesvolle innovatie. PWC stelde in hun ‘The Global Innovation 1000 study’ vast dat Amazon het meest innovatieve bedrijf was. Amazon investeerde 12,7% van hun omzet. Alphabet (moederbedrijf van Google) investeerde meer (14,6%) en Intel fors meer (20,9%). Toch konden zij de innovatiewedstrijd niet winnen.
Innovatiesucces
Blijkbaar wordt innovatiesucces bepaald door hoe je innovatie organiseert. Succesvolle innovators hebben de volgende karakteristieken:
✓Ze hebben een dieper inzicht in klantbehoeften
✓ Er is een bedrijfsbrede support voor innovatie
✓ Het senior management is nauw betrokken
✓ Er is een sterke link tussen de bedrijfs- en de innovatiestrategie
✓ Ze hanteren een strenge selectie voor innovatieve ideeën vroeg in het proces en ze kunnen deze competenties op een unieke manier met elkaar te integreren.
Innovatiebudget
Hoe stel je een goed budget op voor je innovatielab? Als je start met een innovatielab reserveer daar dan 5% van je omzet voor. Dit is een realistisch budget. Hiervan moeten de kosten betaald worden van salarissen, huisvesting, externe inhuur en de ontwikkelkosten van nieuwe producten, diensten en experiences.
Innovatielab stap 4: creëer een inspirerende ruimte
Een inspirerende werkomgeving maakt je team creatiever. Ga voor hoge plafonds, daglicht en een flexibele inrichting voor je innovatielab. Je wilt foto’s van klanten, teksten en grafisch ontwerpen kunnen ophangen. Maar ook dingen kunnen verplaatsen om de ruimte aan te passen aan de activiteiten. Kleed de ruimte aan met voltooide prototypes. Zo ziet het team letterlijk de ontwikkeling van hun werk.
Een voorbeeld van een succesvol innovatielab is het Xerox Palo Alto Research Center (PARC). PARC werd opgericht in 1970 door Xerox en was het eerste bedrijfsonderzoekslab in Silicon Valley. Het lab heeft veel belangrijke innovaties voortgebracht, waaronder de eerste personal computer, de eerste laserprinter en de eerste grafische gebruikersinterface. Veel van deze innovaties zijn nu een standaard in veel moderne technologieën en hebben geholpen bij het creëren van nieuwe markten en bedrijfstakken.
Innovatielab stap 5: maak een integratiestrategie
Je wilt succesvolle innovaties kunnen opschalen in de moederorganisatie om de investering met rendement terug te verdienen. Zorg daarom voor een integratiestrategie waarin je vastlegt onder welke voorwaarden lijnmanagers innovaties overnemen van het innovatielab. Wil je de betrokkenheid tijdens het innovatieproces al vergroten? Laat lijnmanagers dan meebeslissen over de prioriteiten van het innovatielab. Zo houd je draagvlak voor de uitrol van werkende innovaties.
Intern ondernemerschap
Je kunt het innovatielab hun eigen budget deels laten verdienen. Hoe? Door interne projecten te verkopen aan de eigen business. Zo realiseer je automatisch de integratie van de innovaties. Zorg ervoor dat het innovatielab wel de ruimte houdt om radicale ideeën te verkennen waar nog geen interne klant voor is.
Innovatielab stap 6: hang op aan directie
Hang je innovatielab zo ‘hoog’ mogelijk op in de organisatie. Dit betekent vaak dat het innovatielab rapporteert aan één van de directeuren uit de raad van bestuur. Op deze manier maak je als directie duidelijk: “innovatie is hier een strategische prioriteit”. Het innovatielab krijgt zo een extra beschermingslaag tegen druk en weerstand vanuit de organisatie.
Samenvattend
Visualisatie over alles wat je moet weten over een innovatielab.Aan de slag met je eigen innovatielab?
Met een innovatielab creëer je de ruimte om buiten de beperkende structuren van de organisatie succesvolle innovaties te ontwikkelen. De rest van de organisatie hoeft niet flexibeler te worden om het innovatieproces mogelijk te maken. Zo zet je een forse stap richting een continue stroom van verrassende producten, diensten, processen en experiences. Of…een niet te kopiëren concurrentievoordeel.
Wil je hier meer over weten of sparren over jouw mogelijkheden? Plan een gratis innovatie consult.
Tot Friday!
Credits illustraties: Fieke Sluijs.
Jip werkt als projectmanager en business innovator bij Friday out of the Box. Hier ondersteunt zij de consultants met de planning, creatieve conceptontwikkeling, klantonderzoek en het visualiseren van innovatieve oplossingen in (digitale) prototypes. Jip heeft een passie voor ontwerp.