Leiding geven aan innovatie is niet gemakkelijk. Niet voor innovatie managers en directeuren, maar ook zeker niet voor projectmanagers. Innovatie gaat namelijk over dingen bedenken en doen die nog niet eerder zijn gedaan. Daarin zit onzekerheid: want, wat doe je als het project niet slaagt? Als de business case op korte termijn negatief is? Wat is het effect op het team? En op jou? In dit artikel geef ik je drie redenen waarom leiding geven aan innovatie zo uitdagend is. En krijg je tips hoe je klein kunt beginnen.
1. Beperkte kennis over creativiteit en innovatie
Ten eerste, innovatie lijkt een complex proces. Maar dat valt wel mee. Alles is complex als je er nog geen kennis van hebt. Daarom is het belangrijk dat je de basics van innovatie leert. Zo kun je een omgeving creëren waarin de innovatieve ideeën uit je organisatie kunnen bloeien.
Gebrek aan kennis over innovatie blijkt uit intolerantie voor iteratieve, rommelige en onderzoekende processen. Innovatie is niet lineair, niet voorspelbaar. Als je dat niet begrijpt krijg je gauw de neiging om daar geforceerd controle op uit te oefenen.
2. De urgentie van innovatie wordt niet altijd breed gedragen
Bij innovatie is er altijd een element van onzekerheid en wie heeft daar geen hekel aan? Onzeker voelt als onveilig, onvoorspelbaar en daardoor oncontroleerbaar. Je kunt dan de verleiding voelen om in de negeerstand te gaan staan. Dat uit zich in niet innoveren, ook al weet je dat belangrijk is voor de toekomst. Of door de controle op te schroeven en heel strak te sturen op tijd en geld. Beide zijn ineffectief voor succesvolle innovatie.
Oorlog
Bureau Hofkes deed 10 jaar onderzoek, door middel van interviews onder topbestuurders en jonge aankomende bestuurders. Hun conclusie in het artikel Oorlog in de bestuurskamer tussen korte en lange termijn belangen is dat bestuurders de transitie naar een circulaire en duurzame economie niet gaan waarmaken.
De reden? Langetermijndoelen zoals investeren in verduurzaming, innovatie en inclusie krijgen door de druk van de financiële markten nauwelijks kans. Bestuurders tonen zich weinig optimistisch dat dit de komende jaren radicaal verandert.
Urgentie of bijzaak?
Een directie is vaak niet unaniem voor of tegen innovatie. Het ene directielid is wil liever geen risico lopen en zich focussen op de dagelijkse operatie en jaartarget. Voor diegene voelt innovatie als een luxe, een bijzaak. De ander voelt urgentie en wil in actie komen.
Succesvolle innovatie kan niet zonder visie en leiderschap
Je hebt visie op de toekomst nodig om te investeren in innovatie. Maar visie alleen is niet genoeg, je moet bereid zijn hier echt voor te staan binnen de directie. Een manager die staat voor innovatie zegt:
- Ik vind dat het belangrijk is voor continuïteit op de lange termijn.
- Ik vind dat we tijd vrij moeten maken voor nieuwe producten, diensten en business modellen.
- Ik vind dat we beslag mogen leggen op de operatie, dus mensen vrijmaken.
- Ik vind dat we budget vrij moeten maken voor business experimenten.
3. De onvoorspelbare waarde van innovatie
Een derde reden waarom leidinggeven aan innovatie moeilijk is, is de onvoorspelbaarheid. Je weet vaak niet wanneer en hoeveel waarde je creëert met een innovatief idee. De korte termijn voordelen van innovatie zijn vaak ook niet financieel: je bouwt kennis op, de betrokkenheid van je medewerkers stijgt en het is goed voor de uitstraling van je merk. Soms haal je snel resultaat, maar de echte omzetstijging van een productinnovatie zie je eerder na 3 jaar dan binnen 3 maanden.
Wie is de held?
Als die verwachte omzetstijging uit het innovatietraject zo lang duurt, pluk jij daar dan nog wel de vruchten van? Leiders willen vaak toch ook zelf de held zijn. Dat maakt het lastig, zeker in organisaties met externe financiering.. Investeerders hebben niet altijd belang bij waardecreatie op de langere termijn.
Check ook deze video over het stimuleren van een innovatiecultuur:
Jumbo Maritime
We werken o.a. voor Jumbo Maritime. Daar merkten ze jaren geleden ze dat ze eigenlijk niet goed wisten hoe ze een innovatief idee naar een succesvol project moest brengen. Het eerste innovatiedoel was dan ook gericht op dat leerproces: kunnen we 1 out-of-the-box idee door het hele innovatieproces krijgen? Een mooie en realistische manier om te beginnen. Met resultaat.
De Innovatieparadox
Wees je bewust van de innovatieparadox. Als er veel geld wordt verdiend lijkt de noodzaak je business te vernieuwen klein. Dus wordt er niet geïnvesteerd. Als het bedrijf er financieel slechter voor staat, dan is er geen budget om te investeren en wordt er dus ook niet geïnvesteerd. Dat zet het bedrijf klem.
ASML
ASML heeft een slimme oplossing voor deze paradox. Zij zijn marktleider in machines die computerchips maken. Zij maken gebruik van een groot ecosysteem van bedrijven die allemaal een deel van hun machines leveren. Zelf ontwikkelt ASML slechts een klein deel. Van de partners in het ecosysteem wordt verwacht dat zij continu innoveren op hun product. En naast ASML ook aan derde partijen leveren. Zo blijven al hun leveranciers ondernemend en innovatief, en de chipmachine van ASML het meest innovatieve van de wereld.
Leiding geven aan innovatie: waar begin je?
Als je innovatie wilt stimuleren, start dan met deze tips:
#1 Kies een urgent probleem
Kies een urgent probleem of uitdaging van de directie. Die kan te maken hebben met een intern proces of een kans voor een nieuwe technologie, dienst of product. Iets waarvan je voelt: ‘daar kunnen we wat mee.’
#2 Benoem een innovator
Stel iemand aan, intern of extern, die helpt met idee ontwikkeling. Bijvoorbeeld door middel van een workshop, design sprint of hackathon. Dit zijn gestructureerde methodes die vaak tot echt creatieve doorbraken leiden.
#3 Zet een aantal experimenten op
In nieuwe initiatieven zit een hoog ‘aanname-gehalte’. Breng de aannames in kaart en zet meerdere experimenten op. Je wil zo snel mogelijk weten welk deel van je nieuwe idee werkt en welke niet.
#4 Bouw kennis op
Boeken lezen, youtube video’s kijken, trainingen volgen of consultants invliegen. Het maakt niet uit hoe, als je maar kennis opbouwt. Je kunt niet besturen als je niet weet wat je aan het besturen bent.
Wij leren je leiding geven aan innovatie
Leer in onze tweedaagse training Leiding geven aan innovatie hoe je een innovatiestrategie maakt, een faalveilige omgeving creëert en mensen met energie in beweging brengt.
Hulp nodig om meer succes te halen uit innovatie? Of de innovatiehartslag van je organisatie te verhogen? Maak dan een afspraak voor een gratis innovatieconsult.
Tot Friday!
Jip werkt als projectmanager en business innovator bij Friday out of the Box. Hier ondersteunt zij de consultants met de planning, creatieve conceptontwikkeling, klantonderzoek en het visualiseren van innovatieve oplossingen in (digitale) prototypes. Jip heeft een passie voor ontwerp.